Glokom Nedir?
Halk arasinda "Göz Tansiyonu" adiyla da bilinen glokom, milyonlarca insani etkileyen yaygin bir göz hastaligidir. Tedavi edilmez ise görme kaybina neden olabilir. Glokomda, göz içindeki sivi basinci, görme yetenegi için gerekli olan göz sinirine zarar verecek düzeyde yüksektir.
Siklikla 40 yasin üzerinde olusan glokom genellikle yillar içinde çok sinsi ilerler. Bu; en sik görülen glokom tipi olup "Primer Açik Açili Glokom" olarak adlandirilir. Bu süre içinde glokomlu kisilerin bir bölümünde de hastaliga ait herhangi bir belirti görülmez. Glokom, birçok hasta tarafindan ancak ileri dönemde ve belirgin görme kaybi ortaya çiktiginda fark edilebilir. Glokomda görme kaybi olustuktan sonra geri dönüs olmadigindan erken tani önemlidir. Normal göz muayenesi sirasinda tespit edilen anormal göz içi basinci artisi hastaligin ilk belirtisi olabilir. Göz doktorunca düzenli araliklarla yapilan muayeneler glokomun erken tani ve tedavisi için en iyi yoldur.
Diger bir glokom türü ise yine ileri yaslarda ani olarak krizle ortaya çikan dar açili glokomdur. Siddetli göz agrisi, görme azalmasi, gözde kizariklik ve bulanti, kusma ile karakterize bir tablodur. Acil tedavi gerektirir. Bebeklikte ve çocukluk çaginda izlenen türlerinde gözde sulanma, isiga karsi hassasiyet ve gözde büyüme izlenir.
Glokoma ne sebep olur?
Normalde bazi göz dokularinin beslenmesi için göz içerisinde sürekli olarak bir sivi yapilir ve bu göz içi sivisi ayni zamanda süreki olarak da bazi yollarla (trabeküler sebeke) gözü terk eder. Glokom, göz içi sivisini disari bosaltan kanallarda yapisal olarak tikaniklik olusmasi nedeniyle sivinin yeterli bosalmamasi ve buna bagli olarak göz içi basincinin artmasi sonucu olusur. Yükselen göz içi basinci görme sinirine zarar vererek sinirin ölümüne neden olur. Bazi hastalarda ise göz içi basinci normal oldugu halde görme sinirindeki kan akiminin bozuk olmasi nedeniyle görme siniri ayni sekilde tahrip olur (Normal Basinçli Glokom). Görme siniri hücreleri öldügü zaman da kalici görme kaybi olusur.
Glokom nasil teshis edilir?
Glokom dikkatli bir göz muayenesi ile teshis edilir. Teshise yönelik göz muayenesinde göz doktoru:
- Tonometre adi verilen bir aletle göz içi basincinizi ölçer. Göz dibi muayenesi yaparak göz sinirlerini inceler.
- Gerekli görürse görme alaninda kayip olup olmadigini belirlemek için görme alani testi yapar.
- Görme siniri ve sinir lifi tabakasini inceleyen ileri yöntemler de uygulanabilir.
Hatirlayin ki glokom herkeste olabilir. Glokoma bagli görme kaybini engellemenin tek yolu erken tanidir. Görme alaninda glokoma bagli belirgin hasar olmadikça hasta bu kayiplarin farkina varamaz. Bu nedenle düzenli araliklarla göz muayenelerinin ve görme alani gibi ileri tetkiklerin yapilmasi önemlidir.
Kimler glokoma egimlidir?
Glokom dünyada milyonlarca kiside görülen ve her insanda ortaya çikabilecek bir hastaliktir. Bununla birlikte bazi faktörler hastaligin ortaya çikma riskini arttirabilir.
Glokom riskini arttiran faktörler sunlardir:
- Ilerleyen yas
- Ailede glokom öyküsü (Gnetik yatkinlik)
- Sigara
- Seker hastaligi
- Yüksek-Düsük kan basinci
- Miyopi
- Uzun süreli kortizon tedavisi
- Göz yaralanmalari
- Migren
Bu özelliklere sahip kisilerin glokom yönünden göz muayenelerini yaptirmalari uygun olur.
Glokom iyilesebilir mi?
Glokom tani konulduktan sonra tamamen iyilestirilip ortadan kaldirilamaz; fakat birçok olguda uygun tedavi ile basarili olarak kontrol altinda tutulabilir, görme kaybinin ilerlemesi engellenebilir.
Eger glokomunuz varsa, hastaligin tedavisi ve izlenmesi hayatinizin geri kalan bölümünde sürekli olarak devam edecektir. Bu nedenle göz doktorunuzun izleme programina düzenli olarak uymaniz ve önerien tedaviyi dikkatle uygulamaniz çok önemlidir.
Glokom nasil tedavi edilir?
Açik açili glokom öncelikle göz içi basincini düsüren çesitli ilaçlarla tedavi edilir. Bu ilaçlar genellikle göz damlasi seklindedir. Gerekirse cerrahi ve laser girisimleri de uygulanabilir. Bu tedavilerin amaci hastanin kalan görmesinin korunmasi olup görmeyi arttirmazlar. Kriz ile ortaya çikan dar açili tipinde tedavi çok acildir. Dogustan glokomda ise tedavi esas olarak cerrahidir. Bazi hastalarda birden fazla cerrahi girisim de gerekebilir.
Göz damlalari ne siklikla kullanilmalidir?
Göz damlalarinin her gün kullanilmasi zorunludur. Önerilen ilaç tedavisine bagli olarak göz damlasini ya da damlalarini günde bir veya birkaç kez düzenli araliklarla damlatabilirsiniz. Önemli olan her zaman doktorunuzun önerilerini izlemenizdir.
Her zaman ayni damlalari mi kullanacagim?
Glokomun ilerleyici bir hastalik olmasi sebebiyle göz doktorunuzun göz damlalarinizi degistirmek veya tedavinize baska göz damlalarini eklemek zorunda kalabilir. Bu degisikliklerin yapilmasindaki ilk neden göz içi basincini kontrol altinda tutabilmek ve görme alaninizi korumaktir. Ayrica kullandiginiz damlalarin ortaya çikabilecek yan etkileri de bu degisikliklerin yapilmasini gerektirebilir.
Glokom tedavisi sirasinda göz damlalarinin degistirilmesine neden olabilecek bazi faktörler sunlardir:
- Etkinlik-Göz damlalari göz içi basincini yeterli derecede kontrol ediyor mu?
- Medikal yan etkiler-Göz damlalarinin kötü yönde etkileyebilecegi baska bir hastaliginiz var mi?
- Gözde allerjik veya baska reaksiyonlara yol açiyor mu?
- Yasam tarzini etkileyen yan etkiler-Göz damlalari günlük yasaminizi etkiliyor mu?
Eger günlük yasaminizi sinirlayan yan etkilerle karsilasirsaniz onlari doktorunuza bildiriniz.
Izlemem gereken basit kurallar var mi?
Evet, Ilacinizi doktoruuzun önerdigi sekilde kullanin! Ilacinizi hergün ayni saatte alin! Bu sekilde göz damlanizi hem daha kolay hatirlayabilirsiniz hem de daha etkili olmasini saglarsiniz.
Günlük normal yasaminizi etkileyen herhangi bir yan etkiyi doktorunuz ile görüsün.
Doktorunuzun programladigi kontrol randevulariniza uyun! Hastaliginiz ancak doktorunuzun düzenli kontrolü altinda oldugunuz zaman basarili olarak tedavi edilebilir.
Göz doktorunuzu diger hastaliklariniz için aldiginiz ilaçlar hakkinda uyarin! Göz doktorunuzun disinda baska bir doktora muayene oldugunuzda ona sizin glokomunuz oldugunu da bildirin.
Glokom kalitsal olabilecegi için ailenizdeki bütün bireyleri düzenli olarak göz muayenesi olmalari için uyarin!
Periyodik görme alani muayenelerinizi doktorunuzun önerisiyle yaptirin.